در مطالعه آب زیرزمینی هر منطقه، آگاهی از میزان شوری و املاح آب یک اصل اساسی جهت پی بردن به تغییرات کیفیت آب از نظر شیمیایی است. در میان اندازه گیری های مختلف شیمیایی، استفاده از هدایت الکتریکی آب امری شایع است. هدایت الکتریکی که به صورت مختصر EC نامیده می شود نشان دهنده میزان املاح آب است. هرچه میزان املاح بیشتر باشد کیفیت آب کاهش پیدا می کند که با افزایش EC همراه است. در دشت رفسنجان-انار بر اساس یافته های شرکت احیای آب کویر رفسنجان چنانچه در نقشه تغییرات هدایت الکتریکی مشاهده می شود وضعیت کیفیت به قرار زیر است. لازم به ذکر است که واحد اندازه گیری آن میکروموس بر سانتی متر می باشد.
مطالعات نشان می‌دهد که هدایت الکتریکی در آبخوان رفسنجان از دامنه ۳۰۰۰ تا ۲۱۰۰۰ میکروموس بر سانتی‌متر نیز متغیر می باشد. افزایش برداشت، کاهش ورودی و افزایش دما از مهم ترین عوامل افزایش میزان هدایت الکتریکی می باشد. طبق نقشه زیر، بالاترین میزان هدایت الکتریکی به بخش شمالی دشت انار با عدد ۲۱۰۰۰ تعلق دارد. این در حالی‌است که میزان هدایت الکتریکی در منطقه نوق نیز به ۹۰۰۰ میکروموس بر سانتی‌متر می‌رسد. میانگین هدایت الکتریکی در حومه رفسنجان حدود ۴۰۰۰ میکروموس بر سانتی‌متر است.
حال تغییرات هدایت الکتریکی با جزئیات بیشتر بررسی می گردد.
در بهرمان و حوالی آن هدایت الکتریکی نزدیک به ۹۰۰۰ است. در مناطق ما بین بهرمان و فردوس این مقدار بین ۶۰۰۰ تا ۹۰۰۰ نوسان می کند. در فردوس این میزان از ۹۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰ می باشد. در منطقه رضوان میزان آن از جنوب به شمال زیاد می شود در جنوب آن هدایت الکتریکی ۳۰۰۰ و به سمت شمال میزان آن به ۱۰۰۰۰ می رسد.
از رضوان به سمت قاسم آباد مقدار EC در مدار ۳۰۰۰ نوسان می کند که این میزان در کشکوییه، کبوترخان، حومه رفسنجان، اسلامیه تا سرچشمه در مدار ۳۰۰۰ قرار دارد و نوسان فصلی از ۳۰۰۰ تا ۳۵۰۰ می باشد.
از کشکوییه به سمت شمال؛ هدایت الکتریکی با یک روند بسیار آرام زیاد می شود و از شریف آباد تا بیاض به ۶۰۰۰ می رسد. اما از بیاض بسمت حسین آباد و انار این روند شدت گرفته و در اطراف انار هدایت الکتریکی به نزدیک عدد ۲۲۰۰۰ می رسد. این زیاد شدن ناگهانی به دلیل قطع شدن ارتباط آبی آبخوان در این ناحیه با بدنه آبخوان حومه رفسنجان می باشد که دلایل متعددی منجمله افت سطح آب و وجود ناهمواری سنگ کف می تواند عامل آن باشد.
با توجه به مطالب گفته شده، کیفیت آب زیرزمینی دشت به دلایل گوناگون افت کرده است. دلایل اصلی را می توان در برداشت بی رویه آب از سفره جستجو کرد. با توجه به این موارد لازم است تا برنامه های مدیریتی جهت جلوگیری از بحرانی تر شدن وضعیت آبخوان اجرا گردد و این مهم در گرو مشارکت همگانی بهره برداران و ذی نفعان می باشد.
تهیه شده در شرکت احیای آب کویر رفسنجا
کارشناسان هیدروژئولوژی شرکت